Turmush — Ош облусунун аймагында чакан күнөскана иштетип, киреше табууга кызыккан дыйкандар көп. Учурда жер-жерлерде ишкерликтин бул түрүн колго алып, бизнесин өнүктүрүп жаткан тургундарды жолуктурууга болот.
Өзгөн районундагы Дөң-Булак айыл өкмөтүнө караштуу Кара-Сарай айылында 38 жаштагы тургуну Илхамбек Салиев 15 жылдан бери гүл өстүрүү менен алектенет. Ал кышында 35 чарчы метрлик чакан күнөсканада бөлмө гүлдөрүнүн 500дөн ашык түрүн өстүрөт. Гүлдөрдүн уруктарын Европа өлкөлөрүнөн буюртма менен алдырат.
Өзүнүн айтымында, гүл өстүрүүнүн сырларын атасынан үйрөнгөн. Учурда анын кардарлары Кыргызстандын бардык аймактарында бар.
«Бул өнөрдү атамдан көрүп, аны ээрчип үйрөнгөм. Башында гүлдесте жасалчу гүлдөрдү өстүрчү элек. Андан кийин бөлмө гүлдөрүн өсүрүп, сатып баштадык. Азыр бул жерде гүлдөрдүн 500дөн ашык түрү бар. Цикламен деген гүлдүн уругун буюртма менен Ташкент аркылуу Германия, Голландиядан алдырам. Анын уругу өтө назик болот. Өстүрүү бир аз кыйыныраак. Жай айында уругу эгилет. 40-50 күн дегенде өнүп чыгып, чоңойгондо гүл идиштерге которобуз. Жайдын күнүндө кондиционер орнотобуз. Себеби бул гүлдөр сууну, салкынды аябай жакшы көрөт. Суукта гүл ачат, ысыкта ачпайт. Цикламендин түрдүү түсүнөн алып келдик. Азыр көбүрөөк Бишкек, Чүй, Лейлек, Ысык-Көл, Ош жана өзүбүздүн Өзгөндө көргөн-билдендер буюртма беришет. Биз такси аркылуу даректерине жеткиребиз», - деди ал.
Анын айтымында, мындай чакан күнөсканага аз акча сарптап, жакшы киреше тапса болот. Эгерде эгилген уруктардын 95 пайызынан гүл чыкса, бул жерден ойдогудай киреше табууга мүмкүн.
«Гүл уруктун 1000 даанасын 300 доллардан алам. Азыр бул жерде 7 миң даана урук бар. Эгерде тажрыйбасы бар адам эгип, жакшы караса, уруктардын 95 пайызын өндүрсө болот. Кызыкпай, карабай койсо, чыгашаны актабай калат. Билген, тажрыйбалуу адам карабаса, кыйын. Алгач абдан кыйналдым. Андан кийин Өзбекстанга барып үйрөнүп, сурап келдим. Идиштеги Цикламен гүлүн 250 сомго баалайм. Көбүрөөк ала турган болсо, бааны дагы сүйлөшөбүз. Азыр Цикламен гүлүнө талап көп болуп жатат. Өтүмдүү дагы, белекке да берүүгө болот. Бир гүлдөгөндөн кийин 4-5 ай тура берет. Мен гүлдөдүн сапаттуусун, уруктардын кымбатын алам. Антпесе чыгымды актап, бюджетимди толтура алабайм. Гүлдөрдү жакшы карасаң, кирешеси деле жакшы болот», - деди ал.
Ал күнөскана дайыма эле киреше алып келе бербей турганын белгиледи. Байкабай кемчилик кетирсең, уруктан гүл өсүп чыкпай, кеткен чыгым акталбай калат.
«450 долларга урук алган элем. Андан гүл чыкпай калды. Айып өзүмдө да болду. Дайыма эле киреше алып келе бербейт. Кээде ушундай чыгашасы да болуп турат. Эмне кылмак элек, чыдайбыз», - деди ал.
Азыр күнөсканада өсүп турган түркүн гүлдөр апрель айында сатылып бүтөт. Андан кийин ал бадыраң жана помидор өстүрөт.
«Апрель айында бул гүлдөр сатылып бүтөт. Андан кийин гүл турган текчелерди чогултуп, жыйнап коебуз. Дароо бадыраң, помидор тигип баштайбыз. Кышка жакын помидор, бадыраң түгөнсө, кайра гүлгө өтөбүз. Кыскасы төрт мезгил бул жерди тындырбай иштетебиз. Өсүмдүктөр ар дайым жакшы түшүм бериши үчүн жер семирткичтерди сатып алып, сээп турабыз. Быйыл бадырыңдын эрте, 25 күндө быша турган түрүн эгем», - деди ал.
Учурда Илхамбек Салиев айылдагы беш адамды жумуш менен камсыздайт. Эки жигит күнөсканадагы оор жумуштарды жасаса, төрт кыз-келин гүлдөргө кам көрүп, суу куюп турушат.
Илхамбек Салиев келечекте күнөсканасынын аянтын кеңейтип, гүлдүн түрүн көбөйтүүнү пландап жатканын кошумчалады. Ал гүлдөрдү Кыргызстандын ичинде гана эмес, башка өлкөлөргө экспорттоону пландоодо.
